براساس تفاهم نامه وزیرجهاد کشاورزی با رئیس سازمان صدا و سیما برای اختصاص روزانه حداقل دو ساعت به برنامه های کشاورزی در شبکه "بازار"، ایجاد ارکان مناسب برای دستیابی به اهداف و راه اندازی بخش کشاورزی در این شبکه تلویزیونی شامل؛ گروه مدیریت و برنامه‌سازی بخش کشاورزی تحت عنوان گروه ویژه کشاورزی و شورای برنامه ریزی بخش کشاورزی از تعهدات شبکه تلویزیونی بازار و تأمین منابع مالی برای تهیه، تولید و تأمین برنامه‌های بخش کشاورزی در شبکه بازار، ایجاد کار گروه تهیه مدیریت محتوا برای ارائه موضوع ها و اولویت‌ها به شورای برنامه ریزی بخش کشاورزی، نظارت محتوایی و تخصصی بر برنامه‌ها، تعیین رویکردهای موضوعی و اولویت‌های تخصصی بر مبنای تقویم بخش کشاورزی برای ارائه اطلاعات به هنگام به شورای برنامه ریزی بخش کشاورزی، هماهنگی با معاونت‌ها و زیر بخش‌های وزارت جهادکشاورزی برای دریافت سیاست‌ها، اهداف و اولویت‌ها و ارائه محتوای تخصصی لازم به شورای برنامه ریزی بخش کشاورزی و همکاری همه جانبه در تولید برنامه‌های این بخش در سراسر کشور، معرفی مدیران و کارشناسان وتولید کنندگان و کارآفرینان خبره برای حضور در برنامه‌های بخش کشاورزی و ... نیز از تعهدات وزارت جهادکشاورزی به شمار می رود.

در این راستا با توجه به این که از روز شنبه چهاردهم تیر ماه کانال تلویزیونی کشاورزی آغاز به پخش کرده است، آشنایی با تجارب کشورهایی که هم اکنون برنامه های کشاورزی آن ها از کانال های گوناگون پخش می شود، می تواند برای دست اندرکاران راه اندازی کانال کشاورزی در کشورمان مفید باشد. این گزارش درصدد بیان آن است:

بررسي تجربه هاي موفق بسیاري از قطب هاي كشاورزي در حوزه هاي جغرافیايي گوناگون با سطح اقتصادي كاملا متفاوت نظیر كانادا، نیوزلند ، آمريكا، برزيل، آرژانتین، دانمارك، فرانسه، روماني و نیز كشورهايي نظیر چین و پاكستان، نشان مي دهد که توجه به نقش رسانه در حفظ و بالا بردن سطح و جايگاه اين بخش حیاتي، عملا مورد تاكید قرار داشته و منافع حاصل از اين موضوع در حفظ بازارهاي تجاري و زنده نگاه داشتن اين بخش استراتژيك چنان است كه حضور اسپانسر ها با هدف حفظ و پايدار سازي اين منافع آنان را در حمايت از شبكه هاي مستقل كشاورزي و روستايي شائق و پابرجا نگاه مي دارد.

دلايل راه اندازي اين شبكه ها در كشورهاي پیشرفته در بخش كشاورزي نظیر دانمارك، نیوزلند، فرانسه و آمريكا يا كانادا با ساير كشورها يي نظیر چین و پاكستان و حتي برزيل متفاوت است. در كشورهاي پیشرفته در بخش اقتصاد كشاورزي تلاش ها براي حفظ و تقويت اين جايگاه و تداوم حضور در بازار هاي جهاني و تامین ارزان تر منابع و تولیدات و در كشورهايي نظیر فرانسه و دانمارك متكي بر تولید غذاي سالم تر و ارگانیك و كاهش مسائل زيست محیطي است .

در كشورهايي نظیر چین و پاكستان تاكید عمده بر ارتقاء دانش و مهارت هاي اولیه كشاورزان و توسعه روستايي بر پايه كاهش فقر قرار دارد و به طور طبیعي حركت به سمت توسعه بخش در اين نوع كشورها در گام نخست با اصلاح وضع موجود، توانمند سازي تولید كنندگان، بالابردن سطح دانش و مهارت ها وتكنیك هاي تولید صورت مي پذيرد و در گام هاي بعدي قرار گرفتن در مسیر كشاورزي تجاري خواهد بود.

موضوع مشترك در بین تمامي اين شبكه هاي كشاورزي، روستايي مهم بودن نقش طبقه و طیفي در جامعه است كه وظیفه تولید غذا را به عهده دارد و اين گروه به هیج وجه نبايستي قرباني فضاي مصرفي و ساير دغدغه هاي مسلط بر اين جوامع شوند . در اين زمینه به شكل عمومي تر ويژگي هاي اين شبكه ها را م یتوان شامل موارد زیر برشمرد:

1 - صاحبان شبكه هاي مستقل كشاورزي معمولا از قطب هاي مهم كشاورزي بوده و يا كشاورزي سهم مهمي را در اقتصاد آنها ايفا مي نمايد.

2- اين كشورها از گروه هايي اند كه روند صنعتي شدن خود را از كشاورزي آغاز نموده اند و پايه هاي سنتي تولید در اين بخش را همچنان حفظ کرده اند.

3 - كشاورزي در اين گروه از كشورها به شكل تجاري بوده به نحوي كه برخي از اين كشورها در تولید و صادرات تعدادي از محصولات استراتژيك در شرايط رقابتي و تاثیر گذار قرار دارند .

4 - از آنجايي كه اين بخش كاملا در اختیار بخش غیر دولتي است ، راه اندازي اين شبكه ها با قوانین خاصي در همین بخش ها و توسط نهادهاي بزرگ تولیدي نظیر انجمن ها و تولیدكنندگان ايجاد مي شود .

5 - طبقات و گروه هاي كشاورزي و روستايي به عنوان يك جامعه رسمي جايگاه خود را كاملا دريافته و براي حفظ اين موقعیت تلاش مي نمايند ؛ بر خلاف ديگر جوامع كه نوعي گريز از هويت در بخش روستايي و كشاورزي به دلیل غلبه ساير مدل هاي زيستي و شهري و صنعتي در جريان است و بعضآ جوامع روستايي وكشاورزي در حال فروپاشي اند.

6 - از آنجا كه جوامع كشاورزي وروستايي به عنوان يك جامعه زنده و حیاتي در نظر گرفته شده بنابراين به نظر مي آيد در اين نوع شبكه هاي تلويزيوني تنها نقش تولید پر رنگ نبوده و ساير بخش هاي زتدگي اين جوامع نیز نظیر سرگرمي ، روش زندگي روستايي، مسابقات و.. داراي جايگاه مناسبي است.

7 - حضور 24 ساعته اين شبكه ها در فضاي ذهن و ديده مخاطبان با هدف حفظ و تداوم اين دسته از مخاطبان صورت مي پذيرد. تكرار پخش برنامه در چندين نوبت براي راضي نگاه داشتن و دسترسي همه مخاطبان به برنامه ها انجام مي شود؛ به نحوي كه با طراحي كندكتورهاي بسیار قوي براي چندين هفته فهرست و توضیحات و مشخصات برنامه ها از قبل در دسترس مخاطب قرار مي گیرد و امكان انتخاب را براي بیننده فراهم مي نمايد. شایان توجه است در هیچ شبكه 24 ساعته تمامي برنامه ها تولیدي نیست و بازپخش برنامه با فهرستي مشخص از اقدامات رايج شبكه هاي تلويزيوني است.

8 - امكان انتخاب مخاطب به ويژه در برنامه هاي كابلي كه ديدن آن مستلزم پرداخت هزينه است، رقابت براي حفظ مخاطب و ارتقاء كیفیت برنامه ها را براي دست اندركاران بیشتر الزامي مي سازد و عدم توجه به اين موضوع به معناي از دست دادن بیننده و كاهش درآمد گروه رسانه اي خواهد بود .

9 - در میان كشورهاي مورد بررسي، كشور پاكستان به ويژه از نظر نوع نظام بهره برداري در بخش و متوسط زمین هاي زير كشت در اختیار بهره برداران داراي بیشترين شباهت به جامعه كشاورزي ايران است .

*کارشناس ارشد ترویج و توسعه روستایی